Als het gaat om grote uitdagingen in de gebouwde omgeving, doet Terschelling niet onder voor de rest van Nederland. Van woningnood tot een enorme renovatie van de infrastructuur, stikstofproblematiek en het omgaan met klimaatverandering, het speelt allemaal. Een prima plek dus voor de jaarlijkse tweedaagse van de DBE-stichtingsraad. Tijdens presentaties en rondleidingen kwamen diverse lokale uitdagingen voorbij. Daarnaast kwamen de uitdagingen in het DBE-onderwijs aan bod.

Bijzondere locatie

Ieder jaar organiseert de DBE-stichtingsraad een tweedaagse excursie naar (de omgeving van) één van de lid-hogescholen. Zo werden eerder onder meer Rotterdam, Den Haag en Utrecht bezocht. Het programma van de excursie bestaat uit meerdere onderdelen. Naast ruimte voor overleg over onderwijs gerelateerde zaken, is er ruimte voor rondleidingen en presentaties door de ontvangende hogeschool. Zo leren de leden van de stichtingsraad over uitdagingen in de lokale gebouwde omgeving en doen zij inspiratie op voor de inrichting van het onderwijs bij de eigen hogeschool.

Dit keer was de stichtingsraad te gast bij het Maritiem Instituut Willem Barentsz, onderdeel van hogeschool NHL Stenden. Het instituut is gelegen op Terschelling, aan de grootste natuurlijke baai van Nederland. Niet alleen een prachtige locatie temidden van bijzondere natuur, maar ook een plek waar de vele verschillende uitdagingen in de gebouwde omgeving zich op een klein oppervlak manifesteren.

Ondanks haar 150-jarig bestaan, is het instituut verre van oud en bejaard. Het gebouw is onlangs volledig gemoderniseerd, op basis van ontwerpen van studenten van NHL Stenden. Het bruist er van de nieuwe ontwikkelingen en ideeën, waarbij nieuwe technologie en grote maatschappelijke uitdagingen een centrale rol spelen. De stichtingsraad krijgt daarvan mooie voorbeelden te zien tijdens de rondleiding langs de vele high tech lesfaciliteiten - gerealiseerd in samenwerking met het werkveld - en de bezoeken aan de nabijgelegen campus Victoria en de werkhaven, twee toepasselijke voorbeelden van de uitdagingen die een renovatie of vervanging met zich mee kan brengen. 

Turbulent water

Bij het overleg over onderwijs gerelateerde zaken, staat het omgaan met complexe uitdagingen centraal. Want er speelt momenteel heel veel en alles hangt met alles samen. Ondanks de verschillen in locatie, grootte en profilering van hogescholen, blijkt dat de DBE-opleidingen grotendeels met dezelfde uitdagingen te maken hebben. Krimp is daarbij een groot thema. Want hoewel de meeste DBE-opleidingen het relatief goed doen qua studentenaantallen en financiële positie, zijn de gevolgen van de demografische ontwikkelingen (minder jongeren) en onderwijs-bezuinigingen ook voor de DBE-opleidingen voelbaar. Terwijl ondertussen de ontwikkelingen rondom flexibilisering, leven lang ontwikkelen en het verbinden van onderwijs en onderzoek gewoon doorgaan. Er moet steeds meer, met minder mensen, is de constatering.

En dan zijn er ook nog allerlei grote veranderingen in de buitenwereld, waaronder de opkomst van AI en de aandacht voor defensie, die voor nieuwe uitdagingen zorgen. Die komen bij de al langer bestaande grote maatschappelijke uitdagingen als de energietransitie, de overgang naar een circulaire economie en het omgaan met klimaatverandering. Uitdagingen waarin de gebouwde omgeving een belangrijke rol speelt. Het werkveld in het domein is hierdoor volop in beweging. En de DBE-opleidingen dus ook.

Geheel passend bij de waterrijke omgeving waarin het overleg plaatsvond, komt de vergelijking met turbulent water omhoog. Een mooie metafoor die recht doet aan de complexiteit en onvoorspelbaarheid van alle ontwikkelingen.

Kopzorgen, kansen en keuzes

Genoeg aanleiding dus voor kopzorgen. Tegelijkertijd bieden de veranderingen ook kansen. Bijvoorbeeld om de verbinding met het onderzoek te versterken. Om de samenwerking met het werkveld te verbeteren. Of om vernieuwingen in het onderwijs te realiseren.

Er moeten dan wel strategische keuzes worden gemaakt, in goed overleg met elkaar. Nut en noodzaak hiervan zijn voor iedereen duidelijk. Tijdens het laatste programma-onderdeel wordt vast een begin gemaakt met het benoemen van een nieuw strategisch perspectief voor DBE, en van kansen voor krachtenbundeling, vereenvoudiging en profilering. 

In het kader van “groot denken, klein doen”, zijn direct enkele acties benoemd om mee aan de slag te gaan. Eén daarvan is het gezamenlijk verkennen van de kansen die AI met zich meebrengt om meer DBE-professionals op te leiden. Meer daarover na de zomer.